piątek, 11 stycznia 2013

Łyse Klaryski

Mało kto wyobraża sobie dziś centrum Bydgoszczy bez charakterystycznej pojedynczej wieży  z hełmem na styku Gdańskiej, Jagiellońskiej i Focha. Tymczasem Kościół Klarysek - ikona serca Bydgoszczy - swego czasu był dość łysy.


Elewacja zachodnia w 1900 roku; widok od
ulicy Gdańskiej
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny to pozostałość po dawnym klasztorze klarysek. Zbudowano go w miejscu XV-wiecznego drewnianego kościoła pw. Świętego Ducha, po którym jedyną pozostałością jest dziś prezbiterium, wielokrotnie przebudowywane na przestrzeni wieków. Po kasacji klasztoru znajdował się tu krótko magazyn straży pożarnej, a od 1875 jej siedziba. W latach siedemdziesiątych XX wieku padł pomysł, aby przesunąć go w miejsce dawnego klasztornego szpitala (dziś - Budynek Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy, podczas okupacji - Arbeitsamt) by móc poszerzyć ulicę. Na szczęście do tego nie doszło i udało się zachować obydwa budynki. 





Jeden z projektów hełmu wieży
autorstwa K. Meyera
Mało kto wyobraża sobie dziś centrum Bydgoszczy bez charakterystycznej pojedynczej wieży i jej hełmu na styku Gdańskiej, Jagiellońskiej i Focha. Tymczasem w 1848 roku pogoda w mieście jakby przejęła nastroje towarzyszące Wiośnie Ludów. 16 czerwca rozpętała się burza tak potężna i gwałtowna, że  towarzyszący jej wicher zdmuchnął hełmy z wież niektórych bydgoskich kościołów - w tym i kościoła klarysek. Rok później zdewastowaną wieżę nakryto małym daszkiem namiotowym, który znajdował się na niej do końca XIX wieku. Budowa Teatru Miejskiego i jego dwie wieże zainspirowały bydgoskiego radcę budowlanego Karla Meyera do nadania pobliskim Klaryskom bardziej reprezentacyjnego wyglądu. Wykonał kilka projektów, ale ostatecznie wykorzystano szkice Jersinsa. W 1901 roku kościół uzyskał hełm, zdobiący go po dziś dzień. Zanim odnowiony budynek odzyskał swoją funkcję sakralną w 1920 roku, zaadaptowany był na mieszkania, miejsce ekspozycji zabytków kulturalnych, a nawa była parkingiem dla wozów strażackich - do czasu gdy Straż otrzymała budynek na ulicy Pomorskiej w 1911 roku. Wtedy to nawę wykorzystano jako magazyn miejski, a w prezbiterium urządzono pogotowie ratunkowe. W międzyczasie próbowano urządzić tu winiarnię, ale pomysł spalił na panewce.

Kiedy Bydgoszcz wróciła do Rzeczpospolitej zdecydowano się przywrócić temu miejscu jego dawną funkcję. Prace renowacyjne rozpoczęto już w 1920 roku, a 3 grudnia dwa lata później dokonano uroczystej rekonsekracji. Bydgoskim katolikom świątynia służyła ponownie od 16 listopada 1925 roku.


Kościół bez wieży jako remiza; 1895 rok







źródła: Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i rejonu; fotopolska.eu; i inne

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz